Volgens Stichting Lezen heeft de aanwezig van een schoolbibliotheek een positief effect op het lezen. Niet gek dat er de afgelopen jaren zoveel scholen een samenwerking met de plaatselijke bibliotheek zijn gestart. De leesvaardigheid in Nederland staat volgens Programme for International Student Assessment (PISA) in 2023 bedroevend laag; plaats 34 van de 81 deelnemende landen. Tijd voor verandering dus.
De schoolbibliotheek
De resultaten van het PISA onderzoek laten zien dat Nederland niet bepaald goed scoort tegenover andere landen. Hierin zit een kleine nuance want steeds meer landen doen mee aan het onderzoek. Een deel daarvan scoort beter dan Nederland waardoor we nog verder zijn gezakt. Al enkele jaren zijn daarom vele initiatieven gestart om het leesplezier terug te krijgen en zo de leesvaardigheid te verbeteren. Waar we als volwassene vooral naar de scholen kijken omdat kinderen hier leren lezen moeten we niet vergeten dat wij als ouders hierin ook het verschil kunnen maken. Maar hierover straks meer. Eerst de schoolbibliotheek.
De schoolbibliotheek is een mooi begin voor het verbeteren van het leesplezier van kinderen en daarmee het vergoten van de leesvaardigheid. Want wie plezier heeft in wat zij/hij doet zal dit vaker doen. In 2022 hebben ongeveer 8 van de 10 basisscholen een schoolbibliotheek. Een groot deel hiervan werkt samen met de plaatselijke bibliotheek. Dit noemen we ook wel De Bibliotheek op School (dBos). Er zijn ook scholen die kiezen voor het zelf opzetten en beheren van hun schoolbibliotheek. In beide gevallen worden ouders vaak betrokken bij het uitlenen en opruimen van de biebboeken. Een leuke manier om betrokken te zijn bij de school van je kind (-eren) en op de hoogte te blijven van de nieuwste jeugdboeken.
Verschillende mogelijkheden
Je raadt het vast al. Een schoolbibliotheek opzetten kan op vele manieren. De gemakkelijkste manier voor de school is denk ik nog wel De Bibliotheek op School waarbij de boeken als het ware worden gehuurd van de plaatselijke bibliotheek. De samenwerking met de plaatselijke bibliotheek ziet er in elke gemeente anders uit. Zo ook het kostenplaatje. Waarbij in de ene gemeente een bedrag per leerling per jaar wordt betaald kan dit in een andere gemeente weer anders zijn. Ondanks dat het een landelijke opzet lijkt is de invulling ervan bij elke gemeente dus anders. Wel komen er standaard een x aantal boeken per leerling in de schoolbibliotheek te staan. En is een leesconsulent vanuit de bibliotheek enkele uren per week beschikbaar, vaak afhankelijk van het aantal leerlingen op school.
Een andere mogelijkheid is dat de school een bibliotheek in eigen beheer opzet. Hier komt best veel bij kijken maar doordat alle boeken worden aangekocht door de school zelf zullen deze altijd van de school blijven. In tegenstelling tot De Bibliotheek op School waar je bij het opzeggen van je abonnement ook alle boeken moet af staan. Er zijn dan ook steeds meer scholen die voor de bibliotheek in eigen beheer kiezen. Hiervoor is het wel nodig dat de leescoördinator of taalcoördinator de zorg voor de schoolbibliotheek op zich neemt. Want je wilt wel dat het boekenaanbod actueel blijft en dat het team mee helpt om het leesvirus onder de leerlingen te verspreiden.
Hoe blijf je op de hoogte van nieuwe boeken?
Tsja, hoe blijf je op de hoogte? In ieder geval door zelf (veel) te lezen. Hoe kun je anders van leerlingen verwachten dat ze een leuk boek kiezen als jij niet weet wat er aan leuke boeken te koop is. Op de hoogte blijven van de leukste jeugdboeken is met initiatieven als StoerLeesVoer en de kinderboeken Top 40 steeds gemakkelijker. Ook is het altijd een mogelijkheid om de plaatselijke boekhandel te raadplegen voor de nieuwste kinderboeken. Heb je specifieke vragen over thema’s of avi-boeken* dan weet een goede kinderboekhandel daar zeker het antwoord op. Inmiddels zijn er ook enkele specialisten in schoolbibliotheken die graag met je meedenken betreft de inrichting van je schoolbibliotheek, de nieuwste kinderboeken of thematische boeken.
Verschil en overeenkomsten schoolbibliotheken
Zoals je hierboven al kon lezen verschillen de Bibliotheek op school en de schoolbibliotheek in eigen beheer niet perse veel van elkaar. Een goede schoolbibliotheek heeft genoeg aanbod voor de hele school (minimaal 5 en liefst 8 boeken per leerling met een minimum van 750 boeken). Op die manier hebben kinderen iets te kiezen. En hopelijk herkent zo elk kind zich in 1 en liefst meer boeken. Een goede schoolbibliotheek heeft veel diverse thema’s en hoofdpersonen staan zodat elk kind zich kan herkennen in een boek. Het liefst staat een schoolbibliotheek op een centrale plek in de school zodat iedereen keuze heeft uit álle boeken. Hulp van ouders is veelal gewenst en zal de school zelf moeten regelen.
Daarnaast is voor beiden een budget nodig waarbij in het ene geval een abonnement wordt betaald en in het andere geval alle kosten die je zult maken voor je schoolbibliotheek. Denk hierbij aan nieuwe boeken (ter vervanging van kapotte en/of verouderde boeken), eventueel kaftfolie, een (digitaal) uitleensysteem, boekenkasten, labels om de boeken te ordenen en tijd voor de lees-/taalcoördinator om dit op orde te houden, de biebouders aan te sturen en zich in te lezen.
Verschillen in schoolbibliotheken
Verschillen tussen beide opzetten zullen voor elke school anders zijn. Meestal instrueert de leesconsulent ook het team door een workshop tijdens een teamvergadering of een les in de klas. Dit kan ook een taak zijn van de taal-/leescoördinator. De Bibliotheek op school is veelal goed op de hoogte van de leukste kinderboeken en kan zo nodig boeken omwisselen om de collectie aantrekkelijk te houden. Een schoolbibliotheek in eigen beheer zal nieuwe boeken van het budget moeten kopen en zodoende ook de stukgelezen boeken moeten vervangen. Hiervoor kunnen zij dan weer de plaatselijk boekhandel of schoolbibliotheekspecialist invliegen. Tijdens teamvergaderingen zou lezen sowieso een punt op elke agenda mogen zijn.
Wat kun je als ouder doen?
Sowieso kun je natuurlijk gaan helpen in de schoolbibliotheek van je kind(-eren). Maar ook thuis kun je genoeg doen om het leesplezier van je kind te vergroten. Blijf bijvoorbeeld voorlezen, zelfs als ze zelf kunnen lezen. Dit is quality time voor jullie samen. Ook kun je je kind op die manier op weg helpen in een boek, wanneer het lastig is om in een nieuw verhaal te komen of als het verhaal even wat minder avontuurlijk is. Zorg er ook voor dat er altijd boeken in huis zijn waar je kind uit kan kiezen. Vind je boeken te duur, wat ik kan snappen, doe mee aan winacties, ga naar de kringloop of bezoek de bibliotheek. Thuis mag lezen plezierig zijn, het draait hier om nieuwsgierigheid in het ontdekken van verhalen en genres. Op school worden de leeslessen gegeven en thuis gaat het om het leesplezier.
Dit samenlezen begint al bij je baby. Of zelfs al als het kindje nog niet geboren is kun je het al voorlezen. Elke fase waar je kind vervolgens doorgaat zorgt voor andere boeken. Samen lezen uit een prentenboek kun je echter altijd blijven doen. Vaak wordt hierin rijke tekst gebruikt of juist je fantasie als het om woordeloze boeken gaat. Kartonboekjes zijn erg fijn voor de kleine peuterhandjes maar samenlezen uit een echt (prenten-)boek leert jouw kindje dat je voorzichtig mag omgaan met boeken. Tevens goed voor de fijne motoriek als ze af en toe eens mogen helpen de bladzijde om te slaan. Leert je kindje dan zelf lezen dan is voorlezen of samen lezen nog steeds fijn. Ook de speciale samenleesboeken* zijn hier een leuke introductie waarbij je iedereen rol voorleest.
Wat als je kind zelf leest?
Hoe groter ze worden hoe beter het lezen zal gaan. Introduceer kinderliteratuur op een manier waarbij je zaadjes plant. Forceer het niet want graphic novels*, moppenboeken* en zelfs strips zijn ook boeken. En quality time is nog steeds fijn dus lees bijvoorbeeld om de beurt een pagina hardop voor. Vind je kind dit lastig of leest het niet graag hardop, blijf voorlezen en vraag ze dan zelf nog even door te lezen. Wel even vragen wat er in die pagina’s gebeurd is de volgende dag anders raak je zelf de draad van het verhaal kwijt. Een tiener of puber zal steeds vaker zelf willen lezen. Ook dan is voorlezen vaak nog best fijn. Maar dit kan ook verschuiven naar kletsen over boeken of samen een bezoekje aan de boekhandel of bibliotheek. En hopelijk gaan ze naar een middelbare school mét een schoolbibliotheek 😉
Ik wens je dan ook veel voorleesplezier zodat je samen de leukste kinderboeken kunt ontdekken.
Lees ook deze blogs
- 20 tips om spel te stimuleren
- 30 tips om lezen leuk te maken
- schoolhond
- leestips voor ouders
- Leesonderwijs in groep 3
- Leesbingo meivakantie
- leren lezen met woezel en pip
- boekskes
- tijdschriften voor kinderen
- burgerschap op de basisschool
- gedichtendag
- Leren schrijven
- Engels leren voor kinderen
- kinderboekenweek 2023
- dyslexie
- Lezen leuk maken
- boekjes voor baby’s
- Kinderboekenweek 2024
- De schoolbibliotheek, een must have voor elke school - 18/09/2024
- Geboortebloem sieraad, een uniek en persoonlijk cadeau - 26/04/2024
- ’t Feestelijke kinderbakboek, een boek vol lekkers! - 31/03/2024